用车它被称作陆地上最快的汽车 一般人这辈子
| Thép |
|---|
 |
| Pha |
| T? ch?c t? vi |
|
| Các lo?i thép |
|
| V?t li?u khác trên c? s? s?t |
Thép là h?p kim v?i thành ph?n chính là s?t (Fe), v?i carbon (C), t? 0,02% ??n 2,14% theo tr?ng l??ng, và m?t s? nguyên t? hóa h?c khác. Chúng làm t?ng ?? c?ng, h?n ch? s? di chuy?n c?a nguyên t? s?t trong c?u trúc tinh th? d??i tác ??ng c?a nhi?u nguyên nhan khác nhau. S? l??ng khác nhau c?a các nguyên t? và t? l? c?a chúng trong thép nh?m m?c ?ích ki?m soát các m?c tiêu ch?t l??ng nh? ?? c?ng, ?? ?àn h?i, tính d? u?n, và s?c b?n kéo ??t. Thép v?i t? l? carbon cao có th? t?ng c??ng ?? c?ng và c??ng l?c kéo ??t so v?i s?t, nh?ng l?i giòn và d? g?y h?n. T? l? hòa tan t?i ?a c?a carbon trong s?t là 2,14% theo tr?ng l??ng (? tr?ng thái Austenit) x?y ra ? 1.147 ?? C; n?u l??ng carbon cao h?n hay nhi?t ?? hòa tan th?p h?n trong quá trình s?n xu?t, s?n ph?m s? là xementit có c??ng l?c kém h?n. Pha tr?n v?i carbon cao h?n 2,06% s? ???c gang. Thép c?ng ???c phan bi?t v?i s?t rèn, vì s?t rèn có r?t ít hay kh?ng có carbon, th??ng là ít h?n 0,035%. Ngày nay ng??i ta g?i ngành c?ng nghi?p thép (kh?ng g?i là ngành c?ng nghi?p s?t và thép), nh?ng trong l?ch s?, ?ó là 2 s?n ph?m khác nhau. Ngày nay có m?t vài lo?i thép mà trong ?ó carbon ???c thay th? b?ng các h?n h?p v?t li?u khác, và carbon n?u có, ch? là kh?ng ???c ?a chu?ng.
Tr??c th?i kì Ph?c H?ng ng??i ta ?? ch? t?o thép v?i nhi?u ph??ng pháp kém hi?u qu?, nh?ng ??n th? k? 17 sau tìm ra các ph??ng pháp có hi?u qu? h?n thì vi?c s? d?ng thép tr? nên ph? bi?n h?n. V?i vi?c phát minh ra quy trình Bessemer vào gi?a th? k? 19, thép ?? tr? thành m?t lo?i hàng hoá ???c s?n xu?t hàng lo?t ít t?n kém. Trong quá trình s?n xu?t càng tinh luy?n t?t h?n nh? ph??ng pháp th?i oxy, thì giá thành s?n xu?t càng th?p ??ng th?i t?ng ch?t l??ng c?a kim lo?i. Ngày nay thép là m?t trong nh?ng v?t li?u ph? bi?n nh?t trên th? gi?i và là thành ph?n chính trong xay d?ng, ?? dùng, c?ng nghi?p c? khí. Th?ng th??ng thép ???c phan thành nhi?u lo?i tùy theo thành ph?n hóa h?c, m?c ?ích s? d?ng và c?p b?c và ???c các t? ch?c ?ánh giá xác nh?n theo chu?n riêng.
??c tính
[s?a | s?a m? ngu?n]C?ng nh? h?u h?t các kim lo?i, v? c? b?n, s?t kh?ng t?n t?i ? v? Trái ??t d??i d?ng nguyên t?, nó ch? t?n t?i khi k?t h?p v?i oxy ho?c l?u hu?nh. S?t ? d?ng khoáng v?t bao g?m Fe2O3-m?t d?ng c?a oxit s?t có trong khoáng v?t hematit, và FeS2 - qu?ng sunfit s?t. S?t ???c l?y t? qu?ng b?ng cách kh? oxy ho?c k?t h?p s?t v?i m?t nguyên t? hoá h?c nh? carbon. Quá trình này ???c g?i là luy?n kim, ???c áp d?ng l?n ??u tiên cho kim lo?i v?i ?i?m nóng ch?y th?p h?n. ??ng nóng ch?y ? nhi?t ?? h?n 1.080 °C, trong khi thi?c nóng ch?y ? 250 °C. Pha tr?n v?i carbon trong s?t cao h?n 2,14% s? ???c gang, nóng ch?y ? 1.392 °C. T?t c? nhi?t ?? này có th? ??t ???c v?i các ph??ng pháp c? ?? ???c s? d?ng ít nh?t 6.000 n?m tr??c. Khi t? l? oxy hóa t?ng nhanh kho?ng 800 °C thì vi?c luy?n kim ph?i di?n ra trong m?i tr??ng có oxy th?p.
Trong quá trình luy?n thép vi?c tr?n l?n carbon và s?t có th? hình thành nên r?t nhi?u c?u trúc khác nhau v?i nh?ng ??c tính khác nhau. Hi?u ???c ?i?u này là r?t quan tr?ng ?? luy?n thép có ch?t l??ng. ? nhi?t ?? bình th??ng, d?ng ?n ??nh nh?t c?a s?t là s?t ferrit có c?u trúc l?p ph??ng tam kh?i (BCC) hay s?t, m?t ch?t li?u kim lo?i m?m, có th? phan hu? m?t l??ng nh? carbon (kh?ng quá 0,02% ? nhi?t ?? 911 °C). N?u trên 911 °C thì ferrit s? chuy?n t? tam kh?i (BCC) sang tam m?t (FCC), ???c g?i là austenit, lo?i này c?ng là m?t ch?t li?u kim lo?i m?m nh?ng nó có th? phan hu? nhi?u carbon h?n (2,14% carbon nhi?t ?? 1.147 °C). M?t cách ?? lo?i b? carbon ra kh?i austenit là lo?i xementit ra kh?i h?n h?p ?ó, ??ng th?i ?? s?t nguyên ch?t ? d?ng ferit và t?o ra h?n h?p xementit-ferrit. Xementit là m?t h?p ch?t hoá h?c có c?ng th?c là Fe3C.
L?ch s?
[s?a | s?a m? ngu?n]C? ??i
[s?a | s?a m? ngu?n]
Thép ?? ???c bi?t ??n t? th?i c? ??i và ???c s?n xu?t th?ng qua quá trình luy?n kim bloomeries và crucibles.[1][2]
S?n xu?t thép s?m nh?t ???c ghi nh?n t? nh?ng m?nh v? ?? s?t ???c khai qu?t t?i m?t h?a táng ? Anatolia (Kaman-Kaleh?yük) và ?? g?n 4.000 n?m tu?i, có t? n?m 1800 TCN.[3][4] Horace nh?n di?n các v? khí thép nh? falcata ? bán ??o Iberia, trong khi thép Noric ???c s? d?ng b?i quan ??i La M? c? ??i.[5]
Danh ti?ng c?a s?t Seric c?a ?n ?? (thép wootz) ?? t?ng lên ?áng k? trong ph?m vi toàn c?u.[2] Các khu v?c s?n xu?t kim lo?i ? Sri Lanka ?? s? d?ng các lò gió ???c th?i b?i gió mùa, có kh? n?ng s?n xu?t thép cacbon cao. Vi?c s?n xu?t thép Wootz quy m? l?n t?i ?n ?? b?ng cách s? d?ng n?i luy?n ?? di?n ra vào th? k? th? sáu TCN, là b??c ti?n pionee c?a quá trình s?n xu?t thép và luy?n kim hi?n ??i.[1][2]
Nh?ng ng??i Trung Qu?c trong th?i k? Chi?n qu?c (403–221 TCN) ?? s? d?ng thép ???c làm c?ng b?ng ph??ng pháp "nhanh lành" (quench-hardened).[6] Trong th?i k? Hán (202 TCN–220 CN), ng??i Trung Qu?c ?? t?o ra thép b?ng cách n?u ch?y s?t rèn v?i s?t ?úc, t? ?ó t?o ra m?t lo?i thép có ch?a carbon vào th? k? th? nh?t sau CN.[7][8]
Có b?ng ch?ng cho th?y thép cacbon ?? ???c s?n xu?t ? phía Tay Tanzania b?i t? tiên c?a ng??i dan Haya t? cách ?ay 2.000 n?m th?ng qua m?t quá trình ph?c t?p c?a "ti?n nhi?t" cho phép nhi?t ?? bên trong lò ??t ??n 1300 ??n 1400 °C.[9][10][11][12][13][14]
Wootz và Damascus
[s?a | s?a m? ngu?n]Ch?ng c? v? vi?c s?n xu?t thép carbon cao ??u tiên t?i ?n ?? ???c tìm th?y t?i Kodumanal ? Tamil Nadu, vùng Golconda ? Andhra Pradesh và Karnataka, c?ng nh? các vùng Samanalawewa, Dehigaha Alakanda, c?a Sri Lanka.[15] C?ng ngh? này sau ?ó ???c bi?t ??n v?i tên g?i là Wootz steel, ???c s?n xu?t ? mi?n Nam ?n ?? t? th? k? th? sáu TCN và xu?t kh?u ra toàn c?u.[16][17] C?ng ngh? thép ?? t?n t?i tr??c n?m 326 TCN t?i khu v?c này và ???c ?? c?p trong v?n h?c c?a ng??i Sangam Tamil, ng??i ? R?p và ti?ng Latinh nh? lo?i thép t?t nh?t trên th? gi?i ???c xu?t kh?u ??n La M?, Ai C?p, Trung Qu?c và th? gi?i ? R?p vào th?i ?i?m ?ó - ???c g?i là Seric Iron.[18] M?t h?i th??ng m?i Tamil ? Tissamaharama, ? ??ng Nam Sri Lanka, t? th? k? th? ba tr??c CN, ?? ??a ??n ??o này m?t s? hi?n v?t s?t và thép c? nh?t và quy trình s?n xu?t t? th?i k? c? ?i?n.[19][20][21] Ng??i Trung Qu?c và ng??i ??a ph??ng ? Anuradhapura, Sri Lanka, c?ng ?? áp d?ng ph??ng pháp s?n xu?t thép Wootz t? ng??i Tamil c?a tri?u ??i Chera, mi?n Nam ?n ?? t? th? k? th? n?m sau CN.[22][23] T?i Sri Lanka, ph??ng pháp s?n xu?t thép s?m này s? d?ng lò gió ??c ?áo, ???c th?i b?i gió mùa, có kh? n?ng s?n xu?t thép cacbon cao.[24][25] Vì c?ng ngh? này ???c nh?n t? ng??i Tamil c?a mi?n Nam ?n ??,[c?n d?n ngu?n] nên ngu?n g?c c?a c?ng ngh? thép ? ?n ?? có th? ???c ??c tính th?n tr?ng vào kho?ng n?m 400–500 TCN.[16][25]
Quá trình s?n xu?t thép Wootz, hay còn ???c g?i là thép Damascus, n?i ti?ng v? ?? b?n và kh? n?ng gi? l??i s?c bén, có th? ?? ???c ng??i ? R?p l?y t? Ba T?, sau ?ó l?i ???c Ba T? l?y t? ?n ??. Thép Wootz ban ??u ???c t?o ra t? nhi?u nguyên li?u khác nhau, bao g?m các nguyên t? vi l??ng, r? ràng ch? y?u t? các tác ph?m c?a Zosimos of Panopolis. N?m 327 TCN, Alexander the Great ?? nh?n ???c ph?n th??ng t? vua Porus, kh?ng ph?i là vàng hay b?c mà là 30 pao thép.[26] M?t nghiên c?u g?n ?ay ?? suy ?oán r?ng carbon nanotubes ?? ???c bao g?m trong c?u trúc c?a nó, ?i?u này có th? gi?i thích m?t s? ??c tính huy?n tho?i c?a nó, tuy nhiên, v?i c?ng ngh? c?a th?i ??i ?ó, nh?ng ??c tính này ???c t?o ra t? s? tình c? h?n là do thi?t k?.[27] C?ng ngh? ?? s? d?ng gió t? nhiên, n?i ??t ch?a s?t ???c ??t nóng b?ng cách s? d?ng g?. Ng??i Sinhalese c? ??i ?? x? ly ???c m?t t?n thép t? m?i 2 t?n ??t,[24] ?i?u ?áng kinh ng?c vào th?i ?i?m ?ó. M?t lò nh? v?y ?? ???c tìm th?y t?i Samanalawewa và các nhà kh?o c? ?? có th? s?n xu?t thép nh? ng??i c? ??i ?? làm.[24][28]
Thép luy?n ch?o, ???c t?o ra b?ng cách ch?m ch?ng t? và làm l?nh s?t tinh khi?t và carbon (th??ng trong d?ng than c?i) trong m?t ch?o luy?n, ?? ???c s?n xu?t ? Merv t? th? k? 9 ??n th? k? 10 sau CN.[17] Vào th? k? 11, có b?ng ch?ng v? vi?c s?n xu?t thép ? th?i ??i S?ng c?a Trung Qu?c b?ng hai ph??ng pháp: m?t ph??ng pháp "berganesque" t?o ra thép kém ch?t l??ng và kh?ng ??ng nh?t, và m?t ph??ng pháp ti?n ?? cho quy trình Bessemer hi?n ??i, s? d?ng vi?c tách carbon m?t ph?n th?ng qua vi?c rèn l?i nhi?u l?n d??i lu?ng gió l?nh.[29]
Hi?n ??i
[s?a | s?a m? ngu?n]
T? th? k? 17 tr? ?i, b??c ??u tiên trong s?n xu?t thép t?i chau ?u ?? là quá trình luy?n qu?ng s?t thành gang trong m?t lò luy?n.[30] Ban ??u s? d?ng than c?i, các ph??ng pháp hi?n ??i s? d?ng c?c, ?? ???c ch?ng minh hi?u qu? h?n.[31][32][33]
Quy trình b?t ??u t? thanh s?t
[s?a | s?a m? ngu?n]Trong nh?ng quy trình này, gang ???c tinh l?c (tinh th?) trong m?t lò rèn ?? s?n xu?t thanh s?t, sau ?ó ???c s? d?ng trong luy?n thép.[30]
Quy trình s?n xu?t thép b?ng quy trình cementation ???c miêu t? trong m?t bài lu?n xu?t b?n t?i Prague vào n?m 1574 và ???c s? d?ng t?i Nuremberg t? n?m 1601. M?t quy trình t??ng t? cho vi?c làm c?ng b? m?t cho áo giáp và d?ng c? ???c miêu t? trong m?t cu?n sách xu?t b?n t?i Naples n?m 1589. Quy trình này ?? ???c gi?i thi?u vào n??c Anh vào kho?ng n?m 1614 và ???c s? d?ng ?? s?n xu?t thép nh? v?y b?i ?ng Sir Basil Brooke t?i Coalbrookdale trong th?p k? 1610.[34]
Nguyên li?u cho quy trình này là thanh s?t. Trong th? k? 17, ?? nh?n ra r?ng thép t?t nh?t ???c s?n xu?t t? gang mi?n b?c thành ph? Stockholm, Th?y ?i?n. ?ay v?n là ngu?n nguyên li?u th??ng dùng vào th? k? 19, g?n nh? trong su?t th?i gian s? d?ng quy trình này.[35][36]
Thép luy?n gi?ng ch?y là thép ?? ???c ch?y trong m?t ?m ?un ch? kh?ng ph?i là ???c rèn, k?t qu? là nó ??ng nh?t h?n. H?u h?t các lò tr??c ?ay kh?ng ??t ???c nhi?t ?? cao ?? ?? ch?y thép. Ngành c?ng nghi?p thép luy?n gi?ng ch?y hi?n ??i ??u tiên xu?t phát t? phát minh c?a Benjamin Huntsman vào nh?ng n?m 1740. Thép v?y (???c làm nh? ?? ?? c?p ? trên) ???c ch?y trong m?t ?m ?un ho?c trong m?t lò, và ?? (th??ng) thành thanh.[36][37]
Các quy trình b?t ??u t? gang
[s?a | s?a m? ngu?n]
Th?i k? hi?n ??i trong c?ng ngh? luy?n thép b?t ??u v?i vi?c gi?i thi?u quy trình c?a Henry Bessemer vào n?m 1855, nguyên li?u chính cho quy trình này là gang.[38] Ph??ng pháp này cho phép s?n xu?t thép s? l??ng l?n m?t cách r? ti?n, vì v?y thép nh? (mild steel) ?? ???c s? d?ng thay th? cho gang rèn trong h?u h?t các ?ng d?ng.[39] Quy trình Gilchrist-Thomas (ho?c quy trình Bessemer ki?u c? b?n) là m?t c?i ti?n c?a quy trình Bessemer, trong ?ó lót v?t li?u ki?m vào lò ?? lo?i b? photpho.
M?t quy trình luy?n thép khác vào th? k? 19 là quy trình Siemens-Martin, b? sung cho quy trình Bessemer.[36] Quy trình này bao g?m luy?n chung gang rèn (ho?c ph? li?u thép) v?i gang.
Các ph??ng pháp s?n xu?t thép này d?n l?i th?i sau khi quy trình luy?n thép b?ng oxy c? b?n Linz-Donawitz (BOS) ???c phát tri?n vào n?m 1952,[40] và các ph??ng pháp luy?n thép b?ng oxy khác. Quy trình luy?n thép b?ng oxy c? b?n v??t tr?i h?n các ph??ng pháp luy?n thép tr??c ?ó b?i vì oxy ???c b?m vào lò gi?i h?n t?p ch?t, ch? y?u là nit?, tr??c ?ay ?? vào t? kh?ng khí s? d?ng,[41] và do l??ng thép t? quy trình BOS ???c s?n xu?t trong m?t ph?n m??i hai th?i gian so v?i quy trình lò m?.[40] Ngày nay, lò c?c quang ?i?n (EAF) là m?t ph??ng pháp ph? bi?n ?? tái ch? ph? li?u kim lo?i thành thép m?i. Chúng c?ng có th? ???c s? d?ng ?? chuy?n ??i gang thành thép, nh?ng chúng tiêu th? nhi?u n?ng l??ng ?i?n (kho?ng 440 kWh cho m?i t?n), do ?ó th??ng ch? kinh t? khi có ngu?n cung c?p ?i?n r? và d?i dào.[42]
C?ng nghi?p
[s?a | s?a m? ngu?n]
Ngành c?ng nghi?p thép th??ng ???c coi là m?t ch? s? c?a ti?n b? kinh t?, b?i vì thép ?óng vai trò quan tr?ng trong h? t?ng và t?ng th? c?a phát tri?n kinh t?.[43] N?m 1980, có h?n 500.000 c?ng nhan thép ? Hoa K?. ??n n?m 2000, s? l??ng c?ng nhan thép ?? gi?m xu?ng còn 224.000.[44]
C?n bùng n? kinh t? ? Trung Qu?c và ?n ?? ?? gay ra m?t s? t?ng v?t ?áng k? v? nhu c?u thép. T? n?m 2000 ??n 2005, nhu c?u thép toàn c?u t?ng 6%. K? t? n?m 2000, m?t s? c?ng ty thép ?n ?? và Trung Qu?c ?? n?i lên, nh? Tata Steel (mua Corus Group n?m 2007), Baosteel Group và Shagang Group.Tính ??n n?m 2017[c?p nh?t], tuy nhiên, ArcelorMittal là nhà s?n xu?t thép l?n nh?t th? gi?i.[45] N?m 2005, British Geological Survey cho bi?t Trung Qu?c là nhà s?n xu?t thép hàng ??u v?i kho?ng m?t ph?n ba th? ph?n th? gi?i; ti?p theo l?n l??t là Nh?t B?n, Nga và M?.[46] S? có s?n n?ng l??ng s?n xu?t thép l?n c?ng làm t?ng l??ng khí th?i carbon dioxide liên quan ??n tuy?n s?n xu?t chính. N?m 2021, ??c tính kho?ng 7% l??ng khí th?i khí nhà kính toàn c?u phát sinh t? ngành c?ng nghi?p thép.[47][48] D? ki?n gi?m khí th?i này s? ??n t? vi?c chuy?n ??i tuy?n s?n xu?t chính b?ng cách s? d?ng coks, tái ch? thép nhi?u h?n và áp d?ng c?ng ngh? h?ng khí th?i carbon ho?c c?ng ngh? s? d?ng khí th?i carbon.
N?m 2008, thép b?t ??u ???c giao d?ch nh? m?t hàng hóa trên Sàn giao d?ch Kim lo?i London. Vào cu?i n?m 2008, ngành c?ng nghi?p thép ??i m?t v?i m?t s? suy thoái m?nh m? d?n ??n nhi?u c?t gi?m.[49]
N?m 2021, ??c tính kho?ng 7% l??ng khí th?i nhà kính toàn c?u xu?t phát t? ngành c?ng nghi?p thép.[50][51] Vi?c gi?m l??ng khí th?i này d? ki?n ??s? ??n t? vi?c chuy?n h??ng s?n xu?t chính sang than c?c, tái ch? thép nhi?u h?n và áp d?ng c?ng ngh? thu h?i và l?u tr? carbon.
???ng ??i
[s?a | s?a m? ngu?n]
Carbon
[s?a | s?a m? ngu?n]Thép hi?n ??i ???c ch? t?o v?i các k?t h?p khác nhau c?a các h?p kim ?? ?áp ?ng nhi?u m?c ?ích khác nhau.[52] Thép carbon, bao g?m ch? s?t và cacbon, chi?m 90% s?n l??ng thép.[53] Thép h?p kim th?p ???c h?p kim v?i các nguyên t? khác, th??ng là molypden, mangan, cr?m ho?c niken, v?i t? l? lên ??n 10% theo tr?ng l??ng ?? c?i thi?n kh? n?ng làm c?ng c?a các ph?n dày.[53] Thép h?p kim cao c??ng ?? th?p có các ph?n thêm nh? (th??ng là < 2% theo tr?ng l??ng) c?a các nguyên t? khác, th??ng là 1.5% mangan, ?? cung c?p s?c m?nh b? sung v?i m?c giá t??ng ??i h?p ly.[54]
Nh?ng quy ??nh v? tiêu th? nhiên li?u trung bình c?a doanh nghi?p (CAFE) g?n ?ay ?? t?o ra m?t lo?i thép m?i ???c g?i là Thép C??ng ?? Cao Tiên Ti?n (AHSS). Ch?t li?u này v?a m?nh m? v?a d?o dai, giúp c?u trúc xe ? t? có th? duy trì m?c ?? an toàn hi?n t?i trong khi s? d?ng ít v?t li?u h?n. Có m?t s? lo?i thép AHSS hi?n có trên th? tr??ng, ch?ng h?n nh? thép ??i giai ?o?n, ???c x? ly nhi?t ?? ch?a cùng lúc c?u trúc vi ki?n tr?c và vi ki?n m?nh ?? t?o ra m?t lo?i thép có ?? b?n cao và có th? ??nh hình.[55] Thép có kh? n?ng bi?n ??i t? nh?a k? thu?t g?i là thép Transformation Induced Plasticity (TRIP) d?a vào quá trình h?p kim ??c bi?t và x? ly nhi?t ?? ?n ??nh l??ng aoxtit t?i nhi?t ?? phòng thích h?p trong thép th?p h?p kim ferritic th?ng th??ng kh?ng có aoxtit. B?ng cách áp d?ng bi?n d?ng, aoxtit chuy?n t? vi ki?n thành vi kim mà kh?ng c?n thêm nhi?t.[56] Thép Twinning Induced Plasticity (TWIP) s? d?ng lo?i bi?n d?ng c? th? ?? t?ng c??ng hi?u qu? c?a quá trình c?ng vi?n trên h?p kim.[57]
H?p kim
[s?a | s?a m? ngu?n]
Thép kh?ng g? ch?a ít nh?t 11% cr?m, th??ng ???c k?t h?p v?i niken, ?? ch?ng l?i g? sét. M?t s? thép kh?ng g?, nh? thép kh?ng g? ferritic, có tính t?, trong khi nh?ng lo?i khác, nh? thép kh?ng g? austenitic, kh?ng t?. Thép ch?ng g? ???c vi?t t?t là CRES.
Thép h?p kim là thép carbon ??n gi?n mà ?? thêm vào các l??ng nh? các nguyên t? h?p kim nh? cr?m và vanadi ?? c?i thi?n ch?t thép. M?t s? lo?i thép hi?n ??i h?n bao g?m các lo?i thép c?ng c?, ch?a nhi?u l??ng l?n volfram và coban ho?c các nguyên t? khác ?? t?i ?a hóa quá trình làm c?ng dung d?ch. ?i?u này c?ng cho phép s? d?ng c?ng vi?n k?t t?a và nang cao kh? n?ng ch?u nhi?t c?a h?p kim.[53] Thép c?ng c? th??ng ???c s? d?ng trong các c?a, khoan và các thi?t b? khác c?n l??i c?t s?c bén và b?n lau. Các h?p kim ??c thù khác bao g?m các lo?i thép ch?ng th?i ti?t nh? Cor-ten, có kh? n?ng ch?u ???c th?i ti?t và có th? ???c s? d?ng kh?ng s?n.[58] Thép maraging ???c h?p kim v?i niken và các nguyên t? khác, nh?ng khác v?i h?u h?t các lo?i thép, nó ch?a r?t ít cacbon (0,01%). ?i?u này t?o ra m?t lo?i thép r?t ch?c ch?n nh?ng v?n có kh? n?ng u?n d?o.[59]
Thép Eglin s? d?ng s? k?t h?p c?a h?n m??i hai nguyên t? khác nhau ? các t? l? khác nhau ?? t?o ra m?t lo?i thép giá r? t??ng ??i dùng trong v? khí ??p ? n?i b?t m?. Thép Hadfield (theo tên c?a Sir Robert Hadfield) ho?c thép mangan ch?a 12-14% mangan, khi b? mài mòn c?ng hóa ?? t?o ra m?t l?p da c?ng r?t ch?ng mài mòn. Ví d? bao g?m bánh xe xe t?ng, c?nh l??i c?a, và l??i c?t trên hàm cu?c s?ng.
Tiêu chu?n
[s?a | s?a m? ngu?n]H?u h?t các h?p kim thép ph? bi?n h?n ???c phan lo?i thành nhi?u lo?i theo các t? ch?c tiêu chu?n. Ví d?, Hi?p h?i K? s? ? t? có m?t lo?t các tiêu chu?n xác ??nh nhi?u lo?i thép.[60] H?i ??ng Tiêu chu?n và V?t li?u M? có m?t b? tiêu chu?n riêng, xác ??nh các h?p kim nh? A36 steel, lo?i thép k?t c?u th?ng d?ng nh?t t?i Hoa K?.[61] JIS c?ng ??nh ngh?a m?t lo?t các lo?i thép ?ang ???c s? d?ng r?ng r?i ? Nh?t B?n c?ng nh? ? các n??c ?ang phát tri?n.
Các tính ch?t c?a v?t li?u
[s?a | s?a m? ngu?n]Xu?t x? và s?n xu?t
[s?a | s?a m? ngu?n]
S?t th??ng ???c tìm th?y trong v? Trái ??t d??i d?ng khoáng s?n, th??ng là oxit s?t, ch?ng h?n nh? nam cham ??t ho?c huy?t tím ??t. S?t ???c trích xu?t t? qu?ng s?t b?ng cách lo?i b? oxy th?ng qua vi?c k?t h?p v?i m?t ch?t ??i tác hóa h?c ?u tiên nh? cacbon, sau ?ó b? m?t vào kh?ng khí d??i d?ng khí carbonic. Quá trình này, ???c bi?t ??n là n?u luy?n, ???c áp d?ng l?n ??u tiên cho các kim lo?i có nhi?t ?? n?u ch?y th?p h?n, ch?ng h?n nh? thi?c, nó n?u ch?y ? kho?ng 250 °C (482 °F), và ??ng, nó n?u ch?y ? kho?ng 1.100 °C (2.010 °F), và h?p kim c?a chúng, ??ng thau, có ?i?m n?u ch?y th?p h?n 1.083 °C (1.981 °F). So v?i ?ó, gang n?u ch?y ? kho?ng 1.375 °C (2.507 °F).[62] Trong th?i k? c? x?a, m?t l??ng nh? s?t ?? ???c n?u luy?n trong tr?ng thái r?n b?ng cách ??t nó trong l?a than ho?t tính và sau ?ó "hàn" nh?ng c?m l?i v?i nhau b?ng m?t cái búa và trong quá trình ?ó ép ra các ch?t kh?ng mong mu?n. V?i s? c?n th?n, l??ng cacbon có th? ???c ki?m soát b?ng cách di chuy?n nó trong l?a. Kh?ng gi?ng v?i ??ng và thi?c, s?t l?ng ho?c r?n hòa tan cacbon khá d? dàng.
T?t c? các nhi?t ?? này có th? ??t ???c v?i các ph??ng pháp c? x?a ???c s? d?ng t? th?i k? ?? ??ng. K? t? t?c ?? oxi hóa c?a s?t t?ng lên nhanh chóng v??t quá 800 °C (1.470 °F), vi?c n?u luy?n ph?i di?n ra trong m?i tr??ng ít oxi. N?u luy?n, b?ng cách s? d?ng cacbon ?? gi?m các oxit s?t, d?n ??n h?p kim (gang) gi? l?i quá nhi?u cacbon ?? ???c g?i là thép.[62] L??ng cacbon d? th?a và các t?p ch?t khác ???c lo?i b? trong b??c ti?p theo.
Th??ng có thêm các v?t li?u khác vào h?n h?p s?t/cacbon ?? t?o ra thép v?i các tính ch?t mong mu?n. Niken và mangan trong thép gia t?ng s?c c?ng và làm cho d?ng austenite c?a h?n h?p s?t-cacbon ?n ??nh h?n, chrom gia t?ng ?? c?ng và nhi?t ?? n?u ch?y, và vanadi c?ng gia t?ng ?? c?ng trong khi làm cho nó ít b? thi?u m?i kim lo?i.[52][63]
?? ng?n ch?n s? ?n mòn, ít nh?t 11% chromium có th? ???c thêm vào thép ?? t?o thành m?t l?p ?xít c?ng trên b? m?t kim lo?i; ?i?u này ???c g?i là thép kh?ng g?. Wolfram làm ch?m quá trình hình thành cementite, gi? carbon trong ma tr?n s?t và cho phép martensit hình thành ?u tiên ? t?c ?? làm ngu?i ch?m h?n, d?n ??n thép t?c ?? cao. Vi?c thêm chì và l?u hu?nh làm gi?m kích th??c h?t t?o nên thép d? c?t g?t, nh?ng c?ng làm cho thép d? v? h?n và d? b? ?n mòn. Tuy nhiên, các h?p kim nh? v?y th??ng ???c s? d?ng cho các b? ph?n nh? ?c vít, bulong và ?c vít trong các ?ng d?ng kh?ng yêu c?u ?? c?ng và kháng ?n mòn quan tr?ng. Dù v?y, các y?u t? c?a nhóm p-block nh? l?u hu?nh, nit?, ph?t pho, và chì th??ng ???c coi là t?p ch?t làm cho thép d? v? h?n và do ?ó s? ???c lo?i b? kh?i thép trong quá trình n?u ch?y.[52]
Tính ch?t
[s?a | s?a m? ngu?n]
M?t ?? c?a thép thay ??i d?a trên thành ph?n h?p kim nh?ng th??ng dao ??ng trong kho?ng 7.750 ??n 8.050 kg/m3 (484 ??n 503 lb/cu ft), ho?c 7,75 ??n 8,05 g/cm3 (4,48 ??n 4,65 oz/cu in).[64]
Ngay c? trong m?t kho?ng h?p các n?ng ?? h?n h?p c?a cacbon và s?t t?o thành thép, m?t s? c?u trúc k? thu?t kim lo?i khác nhau, có tính ch?t r?t khác nhau, có th? hình thành. Hi?u r? các tính ch?t này là thi?t y?u ?? s?n xu?t thép ch?t l??ng. ? nhi?t ?? phòng, d?ng ?n ??nh nh?t c?a s?t tinh khi?t là c?u trúc kh?i trung tam (BCC) g?i là s?t alpha ho?c α-s?t. Nó là m?t kim lo?i khá m?m ch? có th? hòa tan m?t n?ng ?? nh? c?a cacbon, kh?ng quá 0,005% ? 0 °C (32 °F) và 0,021 wt% ? 723 °C (1.333 °F). S? ch?a ch?t cacbon trong s?t alpha ???c g?i là phierrite. ? 910 °C, s?t tinh khi?t chuy?n thành c?u trúc kh?i trung tam l?p ph??ng (FCC), g?i là s?t gamma ho?c γ-s?t. S? ch?a ch?t cacbon trong s?t gamma ???c g?i là gi?i tenit. C?u trúc FCC m? r?ng h?n c?a gi?i tenit có th? hòa tan nhi?u cacbon h?n, lên ??n 2,1%, Ngu?n có s? khác bi?t v? giá tr? này nên nó ?? ???c làm tròn thành 2,1%, tuy nhiên giá tr? chính xác này khá h?c thu?t vì thép kh?ng h?p kim ??n gi?n hi?m khi ???c s?n xu?t v?i m?c carbon nh? v?y. Xem:
- Smith & Hashemi 2006, tr. 363—2,08%.
- Degarmo, Black & Kohser 2003, tr. 75—2,11%.
- Ashby & Jones 1992—2,14%. (g?p 38 l?n c?a ferrite) cacbon ? nhi?t ?? 1.148 °C (2.098 °F), ?ó là m?c n?ng ?? cacbon cao nh?t c?a thép, v??t quá ?ó là gang xám. Khi cacbon di chuy?n ra kh?i dung d?ch v?i s?t, nó t?o thành m?t v?t li?u r?t c?ng, nh?ng giòn g?i là xi m?ng (Fe3C).
Khi thép ch?a chính xác 0,8% carbon (???c g?i là thép eutectoid), khi ???c làm l?nh, pha austenitic (FCC) c?a h?n h?p c? g?ng chuy?n v? pha ferrite (BCC). Carbon kh?ng còn v?a v?i c?u trúc austenite c?a pha FCC, d?n ??n s? d? th?a c?a carbon. M?t cách ?? carbon r?i kh?i austenite là t?o thành k?t t?a kh?i dung d?ch d??i d?ng cementite, ?? l?i m?t pha ferrite có m?t l??ng carbon nh? trong dung d?ch. Hai pha ferrite và cementite k?t t?a ??ng th?i t?o thành m?t c?u trúc l?p g?i là pearlite, ???c ??t tên theo s? gi?ng nh? n??c ng?c trai. Trong thành ph?n hypereutectoid (cao h?n 0,8% carbon), carbon s? tr??c tiên t?o thành các h?t k?t t?a l?n c?a cementite t?i các ranh gi?i h?t austenite cho ??n khi t? l? carbon trong các h?t gi?m xu?ng thành thành ph?n eutectoid (0,8% carbon), lúc ?ó c?u trúc pearlite hình thành. ??i v?i các lo?i thép có l??ng carbon ít h?n 0,8% (hypoeutectoid), ferrite s? hình thành tr??c trong các h?t cho ??n khi thành ph?n còn l?i t?ng lên 0,8% carbon, lúc ?ó c?u trúc pearlite s? hình thành. Kh?ng có các h?t k?t t?a l?n c?a cementite s? hình thành ? biên gi?i trong thép hypoeuctoid. ?i?u trên gi? ??nh r?ng quá trình làm l?nh di?n ra r?t ch?m, ?? th?i gian ?? carbon di chuy?n.
Khi t?c ?? làm l?nh t?ng, carbon s? có ít th?i gian h?n ?? di chuy?n và t?o thành carbide t?i biên gi?i h?t, nh?ng s? có ngày càng nhi?u pearlite v?i c?u trúc m?n h?n trong các h?t; do ?ó, carbide ???c phan tán r?ng r?i h?n và ng?n ng?a vi?c tr??t c?a các khuy?t t?t bên trong các h?t ?ó, d?n ??n làm c?ng thép. Khi t?c ?? làm l?nh r?t cao do quenching, carbon kh?ng có th?i gian ?? di chuy?n mà b? k?p trong austenite pha trung tam và t?o thành martensite. Martensite là m?t d?ng c?c k? c?ng và c?ng th?ng, ch?a nhi?u carbon và s?t v??t quá n?ng ?? t?i ?a, c?c k? c?ng nh?ng d? v?. Tùy thu?c vào n?ng ?? carbon, pha martensitic có các hình thái khác nhau. D??i 0.2% carbon, nó có c?u trúc ferrite BCC, nh?ng ? n?ng ?? carbon cao h?n, nó có c?u trúc body-centred tetragonal (BCT). Kh?ng có n?ng l??ng kích ho?t nhi?t cho quá trình chuy?n t? austenite sang martensite.[c?n gi?i thích] Kh?ng có s? thay ??i v? thành ph?n vì các nguyên t? th??ng gi? nguyên v? trí c?a chúng.[65]
Martensite có m?t ?? th?p h?n (n? ra trong quá trình làm l?nh) so v?i austenite, d?n ??n s? thay ??i v? th? tích khi chuy?n ??i gi?a chúng. Trong tr??ng h?p này, s? m? r?ng x?y ra. Các c?ng th?ng bên trong t? s? m? r?ng này th??ng có d?ng nén v?t ly trên các tinh th? c?a martensite và c?ng th?ng trên pha ferrite còn l?i, cùng v?i m?t l??ng c?t ?áng k? trên c? hai thành ph?n. N?u quá trình quenching kh?ng th?c hi?n ?úng cách, c?ng th?ng bên trong có th? làm v? chi ti?t khi nó làm l?nh. ít nh?t, chúng gay ra c?ng v?t li?u và các sai l?ch vi micro khác. Th??ng xuyên xu?t hi?n các v?t n?t sau quá trình quenching khi thép ???c làm ngu?i b?ng n??c, m?c dù chúng kh?ng lu?n lu?n r? ràng th?y ???c.[66]
X? ly nhi?t
[s?a | s?a m? ngu?n]Có nhi?u ph??ng pháp x? ly nhi?t có s?n cho thép. Ph? bi?n nh?t là gia nhi?t (annealing), nhanh chóng làm l?nh (quenching) và làm m?m (tempering).
Gia nhi?t là quá trình ?un nóng thép ??n nhi?t ?? ?? cao ?? gi?m b?t c?ng th?ng n?i b?. Nó kh?ng làm cho s?n ph?m m?m chung mà ch? gi?m c?ng th?ng và c?ng th?ng c?c b? trong v?t li?u. Gia nhi?t bao g?m ba giai ?o?n: ph?c h?i (recovery), tái tinh th? hóa (recrystallization) và m?c tinh (grain growth). Nhi?t ?? yêu c?u ?? gia nhi?t m?t lo?i thép c? th? ph? thu?c vào lo?i gia nhi?t mà mu?n ??t ???c và các thành ph?n h?p kim.[67]
Làm l?nh nhanh bao g?m ?un nóng thép ?? t?o pha austenite sau ?ó làm l?nh nhanh chóng b?ng n??c ho?c d?u. Quá trình làm l?nh nhanh này d?n ??n c?u trúc martensitic c?ng nh?ng giòn. Sau ?ó, thép ???c làm m?m, là m?t lo?i gia nhi?t ??c bi?t, ?? gi?m ?? giòn. Trong ?ng d?ng này, quá trình gia nhi?t (tempering) bi?n m?t s? martensite thành cementite ho?c spheroidite và do ?ó làm gi?m c?ng th?ng và các khuy?t t?t bên trong. K?t qu? là thép d?o h?n và ch?ng v? h?n.[68]
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ a b Davidson 1994, tr. 20.
- ^ a b c Srinivasan, S.; Ranganathan, S. (1994). "The Sword in Anglo-Saxon England: Its Archaeology and Literature". Bangalore: Department of Metallurgy, Indian Institute of Science. ISBN 0-85115-355-0. B?n g?c l?u tr? ngày 19 tháng 11 n?m 2018.
- ^ Akanuma, H. (2005). "The significance of the composition of excavated iron fragments taken from Stratum III at the site of Kaman-Kaleh?yük, Turkey". Anatolian Archaeological Studies. Quy?n 14. Tokyo: Japanese Institute of Anatolian Archaeology. tr. 147–158.
- ^ "Ironware piece unearthed from Turkey found to be oldest steel". The Hindu. Chennai, India. ngày 26 tháng 3 n?m 2009. B?n g?c l?u tr? ngày 29 tháng 3 n?m 2009. Truy c?p ngày 13 tháng 8 n?m 2022.
- ^ "Noricus ensis", Horace, Odes, i. 16.9
- ^ Wagner, Donald B. (1993). Iron and Steel in Ancient China: Second Impression, With Corrections. Leiden: E.J. Brill. tr. 243. ISBN 90-04-09632-9.
- ^ Needham, Joseph (1986). Science and Civilization in China: Volume 4, Part 3, Civil Engineering and Nautics. Taipei: Caves Books, Ltd. tr. 563.
- ^ Gernet, Jacques (1982). A History of Chinese Civilization. Cambridge: Cambridge University Press. p. 69. ISBN 0-521-49781-7.
- ^ Schmidt, Peter; Avery, Donald (1978). "Complex Iron Smelting and Prehistoric Culture in Tanzania". Science. Quy?n 201 s? 4361. tr. 1085–1089. Bibcode:1978Sci...201.1085S. doi:10.1126/science.201.4361.1085. JSTOR 1746308. PMID 17830304. S2CID 37926350.
- ^ Schmidt, Peter; Avery, Donald (1983). "More Evidence for an Advanced Prehistoric Iron Technology in Africa". Journal of Field Archaeology. Quy?n 10 s? 4. tr. 421–434. doi:10.1179/009346983791504228.
- ^ Schmidt, Peter (1978). Historical Archaeology: A Structural Approach in an African Culture. Westport, CT: Greenwood Press.
- ^ Avery, Donald; Schmidt, Peter (1996). "Preheating: Practice or illusion". The Culture and Technology of African Iron Production. Gainesville: University of Florida Press. tr. 267–276.
- ^ Schmidt, Peter (2019). "Science in Africa: A history of ingenuity and invention in African iron technology". Trong Worger, W; Ambler, C; Achebe, N (biên t?p). A Companion to African History. Hoboken, NJ: Wiley Blackwell. tr. 267–288.
- ^ Childs, S. Terry (1996). "Technological history and culture in western Tanzania". Trong Schmidt, P. (biên t?p). The Culture and Technology of African Iron Production. Gainesville, FL: University of Florida Press.
- ^ Wilford, John Noble (ngày 6 tháng 2 n?m 1996). "Ancient Smelter Used Wind To Make High-Grade Steel". The New York Times.
- ^ a b Srinivasan, Sharada; Ranganathan, Srinivasa (2004). India's Legendary Wootz Steel: An Advanced Material of the Ancient World. National Institute of Advanced Studies. OCLC 82439861. B?n g?c l?u tr? ngày 11 tháng 2 n?m 2019. Truy c?p ngày 5 tháng 12 n?m 2014.
- ^ a b Feuerbach, Ann (2005). "An investigation of the varied technology found in swords, sabres and blades from the Russian Northern Caucasus" (PDF). IAMS. Quy?n 25. tr. 27–43 (p. 29). B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 30 tháng 4 n?m 2011.
- ^ Srinivasan, Sharada (1994). "Wootz crucible steel: a newly discovered production site in South India". Papers from the Institute of Archaeology. Quy?n 5. tr. 49–59. doi:10.5334/pia.60.
- ^ Hobbies – Volume 68, Issue 5 – p. 45. Lightner Publishing Company (1963)
- ^ Mahathevan, Iravatham (ngày 24 tháng 6 n?m 2010). "An epigraphic perspective on the antiquity of Tamil". The Hindu. B?n g?c l?u tr? ngày 1 tháng 7 n?m 2010. Truy c?p ngày 31 tháng 10 n?m 2010.
- ^ Ragupathy, P (ngày 28 tháng 6 n?m 2010). "Tissamaharama potsherd evidences ordinary early Tamils among population". Tamilnet. Truy c?p ngày 31 tháng 10 n?m 2010.
- ^ Needham, Joseph (1986). Science and Civilization in China: Volume 4, Part 1, Civil Engineering and Nautics (PDF). Taipei: Caves Books, Ltd. tr. 282. ISBN 0-521-05802-3. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 3 tháng 7 n?m 2017. Truy c?p ngày 4 tháng 8 n?m 2017.
- ^ Manning, Charlotte Speir. Ancient and Medi?val India. Volume 2. ISBN 978-0-543-92943-3.
- ^ a b c Juleff, G. (1996). "An ancient wind powered iron smelting technology in Sri Lanka". Nature. Quy?n 379 s? 3. tr. 60–63. Bibcode:1996Natur.379...60J. doi:10.1038/379060a0. S2CID 205026185.
- ^ a b Coghlan, Herbert Henery. (1977). Notes on prehistoric and early iron in the Old World. Oxprint. pp. 99–100
- ^ The Story of Civilization, Our Oriental Heritage. Simon and Schuster. 1935. tr. 539. ISBN 0-671-54800-X. Truy c?p ngày 4 tháng 3 n?m 2017.
- ^ Sanderson, Katharine (ngày 15 tháng 11 n?m 2006). "Sharpest cut from nanotube sword". Nature News. doi:10.1038/news061113-11. S2CID 136774602.
- ^ Wayman, M.L. & Juleff, G. (1999). "Crucible Steelmaking in Sri Lanka". Historical Metallurgy. Quy?n 33 s? 1. tr. 26.
- ^ Hartwell, Robert (1966). "Markets, Technology and the Structure of Enterprise in the Development of the Eleventh Century Chinese Iron and Steel Industry". Journal of Economic History. Quy?n 26. tr. 53–54. doi:10.1017/S0022050700061842. S2CID 154556274.
- ^ a b Tylecote, R.F. (1992) A history of metallurgy 2nd ed., Institute of Materials, London. pp. 95–99 and 102–105. ISBN 0-901462-88-8.
- ^ Raistrick, A. (1953) A Dynasty of Ironfounders.
- ^ Hyde, C.K. (1977) Technological Change and the British iron industry. Princeton
- ^ Trinder, B. (2000) The Industrial Revolution in Shropshire. Chichester.
- ^ Barraclough 1984a, tr. 48–52.
- ^ King, P.W. (2003). "The Cartel in Oregrounds Iron: trading in the raw material for steel during the eighteenth century". Journal of Industrial History. Quy?n 6 s? 1. tr. 25–49.
- ^ a b c "Iron and steel industry". Britannica. Encyclop?dia Britannica. 2007.
- ^ Barraclough 1984b.
- ^ Swank, James Moore (1892). History of the Manufacture of Iron in All Ages. ISBN 0-8337-3463-6.
- ^ Bessemer process. Quy?n 2. Encyclop?dia Britannica. 2005. tr. 168.
- ^ a b Sherman, Zander (ngày 4 tháng 9 n?m 2019). "How my great-grandfather's Dofasco steel empire rose and fell, and his descendants with it". The Globe and Mail Inc.
- ^ Basic oxygen process. Encyclop?dia Britannica. 2007.
- ^ Fruehan & Wakelin 1998, tr. 48-52.
- ^ "Steel Industry". B?n g?c l?u tr? ngày 18 tháng 6 n?m 2009. Truy c?p ngày 12 tháng 7 n?m 2009.
- ^ "Congressional Record V. 148, Pt. 4, April 11, 2002 to April 24, 2002" [United States Government Printing Office.
- ^ "Top Steelmakers in 2017" (PDF). World Steel Association. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 23 tháng 8 n?m 2018. Truy c?p ngày 22 tháng 8 n?m 2018.
- ^ "Long-term planning needed to meet steel demand". The News. ngày 1 tháng 3 n?m 2008. B?n g?c l?u tr? ngày 2 tháng 11 n?m 2010. Truy c?p ngày 2 tháng 11 n?m 2010.
- ^ Rossi, Marcello (ngày 4 tháng 8 n?m 2022). "The Race to Remake the $2.5 Trillion Steel Industry With Green Steel". Singularity Hub (b?ng ti?ng Anh). Truy c?p ngày 6 tháng 8 n?m 2022.
- ^ "Global Steel Industry's GHG Emissions". Global Efficiency Intelligence (b?ng ti?ng Anh). Truy c?p ngày 6 tháng 8 n?m 2022.
- ^ Uchitelle, Louis (ngày 1 tháng 1 n?m 2009). "Steel Industry, in Slump, Looks to Federal Stimulus". The New York Times. Truy c?p ngày 19 tháng 7 n?m 2009.
- ^ Rossi, Marcello (ngày 4 tháng 8 n?m 2022). "The Race to Remake the $2.5 Trillion Steel Industry With Green Steel". Singularity Hub. Truy c?p ngày 6 tháng 8 n?m 2022.
- ^ "Global Steel Industry's GHG Emissions". Global Efficiency Intelligence. ngày 6 tháng 1 n?m 2021. Truy c?p ngày 6 tháng 8 n?m 2022.
- ^ a b c "Alloying of Steels". Metallurgical Consultants. ngày 28 tháng 6 n?m 2006. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 2 n?m 2007. Truy c?p ngày 28 tháng 2 n?m 2007.
- ^ a b c Ashby, Michael F. & Jones, David R.H. (1992) [1986]. Engineering Materials 2 . Oxford: Pergamon Press. ISBN 0-08-032532-7.
- ^ "High strength low alloy steels". Schoolscience.co.uk. B?n g?c l?u tr? ngày 21 tháng 9 n?m 2020. Truy c?p ngày 14 tháng 8 n?m 2007.
- ^ "Dual-phase steel". Intota Expert Knowledge Services. B?n g?c l?u tr? ngày 25 tháng 5 n?m 2011. Truy c?p ngày 1 tháng 3 n?m 2007.
- ^ Werner, Ewald. "Transformation Induced Plasticity in low alloyed TRIP-steels and microstructure response to a complex stress history". B?n g?c l?u tr? ngày 23 tháng 12 n?m 2007. Truy c?p ngày 1 tháng 3 n?m 2007.
- ^ Mirko, Centi; Saliceti Stefano. "Transformation Induced Plasticity (TRIP), Twinning Induced Plasticity (TWIP) and Dual-Phase (DP) Steels". Tampere University of Technology. B?n g?c l?u tr? ngày 7 tháng 3 n?m 2008. Truy c?p ngày 1 tháng 3 n?m 2007.
- ^ "Steel Interchange". American Institute of Steel Construction Inc. (AISC). B?n g?c l?u tr? ngày 22 tháng 12 n?m 2007. Truy c?p ngày 28 tháng 2 n?m 2007.
- ^ "Properties of Maraging Steels". B?n g?c l?u tr? ngày 25 tháng 2 n?m 2009. Truy c?p ngày 19 tháng 7 n?m 2009.
- ^ Bringas, John E. (2004). Handbook of Comparative World Steel Standards: Third Edition (PDF) (?n b?n th? 3). ASTM International. tr. 14. ISBN 0-8031-3362-6. B?n g?c (PDF) l?u tr? ngày 27 tháng 1 n?m 2007.
- ^ Steel Construction Manual, 8th Edition, second revised edition, American Institute of Steel Construction, 1986, ch. 1 pp. 1–5
- ^ a b Smelting. Encyclop?dia Britannica. 2007.
- ^ Mirko, Centi; Saliceti Stefano. "thép h?p m? k?m". Truy c?p ngày 4 tháng 8 n?m 2023.
{{Chú thích web}}: Qu?n ly CS1: nhi?u tên: danh sách tác gi? (liên k?t) - ^ Elert, Glenn. "Density of Steel". Truy c?p ngày 23 tháng 4 n?m 2009.
- ^ Smith & Hashemi 2006, tr. 373–378.
- ^ "Quench hardening of steel". keytometals.com. B?n g?c l?u tr? ngày 17 tháng 2 n?m 2009. Truy c?p ngày 19 tháng 7 n?m 2009.
- ^ Smith & Hashemi 2006, tr. 249.
- ^ Smith & Hashemi 2006, tr. 388.
Tài li?u
[s?a | s?a m? ngu?n]- Ashby, Michael F.; Jones, David Rayner Hunkin (1992). An introduction to microstructures, processing and design. Butterworth-Heinemann.
- Barraclough, K. C. (1984). Steel before Bessemer. Quy?n I, Blister Steel: The Birth of an Industry. London: Metals Society.
- Barraclough, K. C. (1984). Steel Before Bessemer. Quy?n II, Crucible Steel: The Growth of Technology. London: Metals Society.
- Bugayev, K.; Konovalov, Y.; Bychkov, Y.; Tretyakov, E.; Savin, Ivan V. (2001). Iron and Steel Production. The Minerva Group, Inc. ISBN 978-0-89499-109-7.
- Davidson, H. R. Ellis (1994). The Sword in Anglo-Saxon England: Its Archaeology and Literature. Woodbridge, Suffolk, UK: Boydell Press. ISBN 0-85115-355-0.
- Degarmo, E. Paul; Black, J T.; Kohser, Ronald A. (2003). Materials and Processes in Manufacturing (?n b?n th? 9). Wiley. ISBN 0-471-65653-4.
- Fruehan, R. J.; Wakelin, David H. (1998). The Making, Shaping, and Treating of Steel (?n b?n th? 11). Pittsburgh, PA: AISE Steel Foundation. ISBN 0-930767-03-9.
- Verein Deutscher Eisenhüttenleute (Ed.). Steel – A Handbook for Materials Research and Engineering, Volume 1: Fundamentals. Springer-Verlag Berlin, Heidelberg and Verlag Stahleisen, Düsseldorf 1992, 737 p. ISBN 3-540-52968-3.
- Verein Deutscher Eisenhüttenleute (Ed.). Steel – A Handbook for Materials Research and Engineering, Volume 2: Applications. Springer-Verlag Berlin, Heidelberg and Verlag Stahleisen, Düsseldorf 1993, 839 pages, ISBN 3-540-54075-X.
- Smith, William F.; Hashemi, Javad (2006). Foundations of Materials Science and Engineering (?n b?n th? 4). McGraw-Hill. ISBN 0-07-295358-6.
??c thêm
[s?a | s?a m? ngu?n]- Mark Reutter, Making Steel: Sparrows Point and the Rise and Ruin of American Industrial Might. University of Illinois Press, 2005.
- Duncan Burn, The Economic History of Steelmaking, 1867–1939: A Study in Competition L?u tr? ngày 26 tháng 7 n?m 2012 t?i Wayback Machine. Cambridge University Press, 1961.
- Harukiyu Hasegawa, The Steel Industry in Japan: A Comparison with Britain L?u tr? ngày 18 tháng 4 n?m 2012 t?i Wayback Machine. Routledge, 1996.
- J.C. Carr and W. Taplin, History of the British Steel Industry L?u tr? ngày 29 tháng 7 n?m 2012 t?i Wayback Machine. Harvard University Press, 1962.
- H. Lee Scamehorn, Mill & Mine: The Cf&I in the Twentieth Century L?u tr? ngày 26 tháng 7 n?m 2012 t?i Wayback Machine. University of Nebraska Press, 1992.
- Warren, Kenneth, Big Steel: The First Century of the United States Steel Corporation, 1901–2001 L?u tr? ngày 1 tháng 5 n?m 2010 t?i Wayback Machine. University of Pittsburgh Press, 2001.
